Skip links

NIEUWSBRIEF INTERVIEW: “Het Zwart Manifest is onze minimumeis aan Nederland.”

“Het Zwart Manifest is onze minimumeis aan Nederland.”
Een interview met Jerry Afriyie over het Zwarte Manifest, door Nicchelle & Anne voor de NLWB Nieuwsbrief.

Het Zwart Manifest is gepubliceerd! Het is door verschillende Zwarte organisaties, waaronder Stichting Nederland Wordt Beter, opgesteld. Hoog tijd om Jerry Afriyie, mede-oprichter van Stichting Nederland Wordt Beter, in dit interview te bevragen over het manifest, en de weg ernaartoe.

Even voor iedereen die nog nooit van het Zwart Manifest heeft gehoord: wat is het manifest in twee zinnen? 
Het Zwart Manifest is een manifest dat als leidraad moet gaan dienen in de bestrijding van structureel racisme tegen Zwarte mensen. Daarnaast staan er aandachtspunten en eisen in ter bevordering van Zwarte emancipatie en andere gemeenschappen.

Alleen in Nederland?
Nee, niet alleen in Nederland, het gaat over het Nederlands slavernijverleden en de erfenis daarvan. Dus ook de Caraïbische eilanden en Suriname, waar die erfenis nog steeds voelbaar is, worden behandeld. 

Waar kwam het idee voor een Zwart manifest vandaan?
Vanaf 2019 zijn we gaan denken over hoe we wat we doen aan de volgende generaties kunnen overdragen. We hebben geprotesteerd omdat we gezien en gehoord wilden worden. Dit hebben we gedeeltelijk bereikt. Na de BLM-demo’s van vorig jaar bereikten we veel meer mensen en werd het tijd om met een duidelijke boodschap naar buiten te treden: dat is dit manifest. Het is de minimumeis aan Nederland, om haar rol in de trans-Atlantische slavernij volledig te erkenning en de weg naar Zwarte emancipatie vrij te maken. 

En wie zijn “we” in dit verhaal?
Verschillende Zwarte organisaties met een groot hart voor de Zwarte gemeenschap. En honderden mensen, waaronder (ervarings-)deskundigen uit de Zwarte gemeenschap en andere gemeenschappen.

Foto: Raymond van Mil, BLM-protest Bijlmer 2020
Foto: Raymond van Mil/NLWB, BLM-protest Bijlmer 2020

Hoe zit het met inclusiviteit in het manifest? Is er bijvoorbeeld rekening gehouden met de positie van Zwarte vrouwen, of de LHBTI+ gemeenschap? 
Het manifest is er voor alle Zwarte Nederlanders, personen van (deels) Afrikaanse herkomst die zichzelf als Zwart identificeren of als Zwart worden geïdentificeerd. Als je Zwart bent, heeft dit verschillende lagen. We hebben gekeken naar alles wat nodig is voor een Zwart persoon om vooruit te komen. Er is geen enkel Zwart persoon waar dit document niet voor is bedoeld. We beschrijven in dit manifest wat bijna iedereen binnen onze superdiverse community nodig heeft om te groeien. Jouw zijn en jouw totaliteit maken je daar onderdeel van. Het intersectionele aspect wordt heel duidelijk benadrukt in het manifest. Veiligheid voor Zwarte mensen, bijvoorbeeld, betekent dat geen enkel Zwart persoon zich meer onveilig zou moeten voelen in Nederland door institutioneel anti-zwart racisme, maar evenmin door bijvoorbeeld seksisme, homofobie of validisme. Alles wat je meemaakt, alles wat op je afkomt: we vechten er samen tegen, zodat je het beste uit jezelf kan halen. 

Om mensen bij het opstellen van het manifest te betrekken zijn er onder andere bijeenkomsten gehouden door het hele land. Hoe ging dat?
Tijdens de input en brainstormsessies in vijf verschillende provincies zorgden wij voor een veilige sfeer, zodat we als Zwarte mensen onder elkaar konden praten. Er is veel besproken, herkenbare dingen maar ook heftige dingen. Je denkt dat je alles hebt gezien en gehoord en dan hoor je wéér nieuwe verhalen over racisme. Daarnaast waren er online formulieren die door iedereen die de zaak ondersteunt konden worden ingevuld, ongeacht afkomst, achtergrond of huidskleur. Heel veel mensen hebben input geleverd, dit waarderen we heel erg. We zijn de input uit de gesprekken en formulieren gaan verwerken en hebben die geclusterd in twaalf onderwerpen. Daarna hebben we gesprekken gevoerd met deskundigen, om ons te helpen bij de verdere invulling van het eisenpakket om of de achtergronden duidelijker te schetsen.

Foto: Isaac Owusu/NLWB, Bijeenkomst Overijssel (Deventer)
Foto: Isaac Owusu (Qmic)/NLWB, Bijeenkomst Overijssel (Deventer)

Dat klinkt best intens.  
Zeker! De verhalen waren heftig en het proces ook. We hadden er eigenlijk een documentaire over kunnen schieten, over wat er allemaal bij kwam kijken. Ik heb mezelf eigenlijk negen maanden op non-actief gezet; alles draaide om het manifest. Van privé tot werk, al het andere was secundair. Je bent er maandenlang bijna elke dag mee bezig met elkaar. Je slaapt en droomt erover. Het is zo belangrijk. Eigenlijk waren we de afgelopen 10 jaar aan het oefenen om dit document met zijn allen te maken. En dit manifest is de leidraad voor de komende 10 jaar. Met dit document proberen we daarnaast de Zwarte gemeenschap bij elkaar te brengen om dit structureel samen op te pakken.

Van wie is het manifest en aan wie is het gericht?
De afzender van dit manifest is de Zwarte gemeenschap. Daarom zijn er ook zoveel mogelijk Zwarte mensen en gemeenschappen bij betrokken. Het is gericht aan instellingen, bedrijven, NGO’s, politiek, de overheid. Zij krijgen het; zij moeten er iets mee doen. Maar wat wij zelf als gemeenschap aan onze positieverbetering gaan doen is ook belangrijk. Daar zijn we ook mee bezig, want onze emancipatie kan niet in de handen van anderen liggen. Dan gaat het nooit gebeuren. Met het Zwart Manifest zeggen we eigenlijk: “Hier zit Nederland ons in de weg. Ga uit de weg.”

Het manifest bestaat uit twaalf onderdelen. Op welk gedeelte ben jij het meest trots?
Het laatste punt van het manifest gaat over een nazorgpakket voor de nakomelingen van tot slaaf gemaakten. Daarin worden eisen gesteld om deze mensen te ontlasten van de ondraaglijke erfenis van het slavernijverleden. Zo kunnen zij en wij allemaal het verleden een plek geven en kunnen we ons focussen op een gezamenlijke toekomst. Ik denk dat dat heel belangrijk is. Denk bijvoorbeeld aan het kwijtschelden van schulden die landen hebben opgebouwd vanwege het Nederlandse koloniale beleid. Er zitten dingen in waarvan we zeggen: dat verleden raak je niet zomaar kwijt. Niet zonder het recht in de ogen te kijken.

Je kunt zeggen: “Zo’n eis is niet nodig, het is lang geleden.” Maar het gaat om een gemeenschap die structureel wordt achtergesteld en daar nog steeds de effecten van merkt. Dat proberen wij via de wetten, via de democratie en met jouw stem te veranderen. Wij willen de volgende generatie perspectief bieden, maar ook iets geven om te kunnen controleren, om te kijken: waar staan we nu? 

Dat klinkt goed! Tot slot: wat is jouw droom voor dit manifest?
Mijn droom is dat het Zwart Manifest met name door jongeren als inspiratiebron wordt gezien. Dat we ermee zorgen voor draagvlak en dat zo veel mogelijk mensen het ondertekenen. Het doel is natuurlijk dat de in het manifest genoemde eisen allemaal bereikt worden. Daar moeten wij en toekomstige generaties ons voor gaan inzetten.

Op 25 maart wordt het Zwart Manifest officieel gelanceerd. Houd de website en Instagram van het Zwart Manifest in de gaten voor updates!

Dit interview is een extra bijlage van de Nederland Wordt Beter nieuwsbrief. Wil jij nog meer van dit soort artikelen lezen?
Schrijf je dan in.